สะพานเหล็กที่ Telford วิศวกรรมโครงสร้างด้วยเหล็กขนาดใหญ่ครั้งแรกของโลก

สะพานเหล็กที่ Telford

สิ่งสำคัญมากอย่างหนึ่ง ที่ช่วยให้อังกฤษเข้าสู่ยุค ปฏิวัติอุตสาหกรรม ใน ศ.18 ได้อย่างมีประสิทธิภาพนั้นคือการแปรรูปถ่านหินไปเป็น Coke อังกฤษมีแร่เหล็กกับถ่านหินมากก็จริง แต่ก่อนหน้านั้นยังผลิตเหล็กให้มีคุณภาพดีไม่ได้

Picture of ม.ล.อัจฉราพร สุขสวัสดิ์​
ม.ล.อัจฉราพร สุขสวัสดิ์​

เผยแพร่: 21 ก.ค. 2560

แชร์บทความนี้

ช่างเหล็กตระกูล Abraham Darby 3 คนที่ทำงานสืบทอดต่อเนื่องกัน 3 รุ่น อยู่ใกล้เมือง Telford (ปัจจุบัน) ทำให้อังกฤษมาถึงจุดเปลี่ยน

Abraham Darby ซึ่งเป็นปู่ ได้เริ่มคิดนำถ่านหินจากธรรมชาติ มาหุงด้วยความร้อนสูง เพื่อกำจัดความชื้น และสารมลทิน โดยเฉพาะกำมะถัน ทำให้เหลือเป็นถ่านคาร์บอนบริสุทธิ์เรียกว่า Coke ซึ่งเมื่อนำ Coke ไปใช้เป็นเชื้อเพลิง จะให้ความร้อนสูงมาก และยังมีควันน้อยกว่าถ่านหินธรรมดาด้วย Coke เป็นเชื้อเพลิงใหม่และเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดการปฏิวัติอุตสาหกรรมในอังกฤษ เมื่อ Abraham Darby III ซึ่งเป็นรุ่นหลาน ใช้ Coke หลอมเหล็กครั้งละมาก ๆ และได้เหล็กคุณภาพดี ขึ้นรูปอะไรก็ได้ตามที่ต้องการ และรีดเหล็กไปใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เช่น นำไปทำรางรถให้ม้าลาก (ก่อนที่จะมีรถไฟ) แต่งานที่ Abraham Darby กำลังจะนำมาเปลี่ยนโลกคือ เมื่อทางการตกลงว่าจ้างให้ทำสะพานเหล็ก(Iron Bridge) ยาวประมาณ 30 เมตร ข้ามโตรกธารน้ำ Savern
Iron Bridge ที่ใกล้เมือง Telford ถือเป็น Big Bang ในการนำเหล็กเข้าสู่งานวิศวกรรมโครงสร้างด้วยเหล็กขนาดใหญ่ครั้งแรกของโลก สะพานแห่งนี้ยังใช้เทคโนโลยีการใช้คานโค้ง (Arc) แบบโรมันรับน้ำหนักเหมือนเดิม แต่เปลี่ยนวัสดุมาใช้ เหล็กแทนหิน ในการก่อสร้างงานสถาปัตยกรรมขนาดใหญ่ของมนุษย์ นับตั้งแต่สมัยอียิปต์มา 4 พันปีที่แล้วมา มนุษย์ได้ใช้หินเป็นวัสดุหลัก ในการก่อสร้างมาตลอด ความสำคัญอยู่ตรงการเปลี่ยนความคิดการใช้วัสดุ แล้วโลกก็ถึงจุดเปลี่ยนครั้งสำคัญ…
อังกฤษประสบความสำเร็จค่ะ Iron Bridge ที่ใกล้เมือง Telford สร้างเสร็จแล้วสวยงามใช้งานได้ดี ทุกวันนี้ Iron Bridge ใกล้เมือง Telford เป็นสะพานที่ซ่อมใหม่ หากขับรถไปจาก London ให้ใช้ถนน M48 ขึ้นไปทางตะวันตกเฉียงเหนือ ผ่านเมือง Oxford ไปถึง Birmingham แล้วเข้าสาย M6 ต่อด้วยสาย M54 ถึง Telford ระยะทาง 248 กม. แล้วขับต่อไปที่ Iron Bridge ซึ่งอยู่ห่างจาก Telford ไปอีก 10 กม.

UNESCO ขึ้นทะเบียนให้ Iron Bridge ที่ใกล้เมือง Telford เป็น World Heritage Site มีคนไปชมสะพานนี้ปีละราว 6 แสนคน การสร้างสะพานเหล็กของอังกฤษ ทำให้มีการเลียนแบบ ก่อสร้างกันไปในประเทศต่าง ๆ และเกิดการนำเหล็กไปใช้ในงานก่อสร้างทั่วไปขนานใหญ่ อังกฤษต่อยอดเทคนิคงานก่อสร้างด้วยเหล็ก โดยการนำเหล็กไปสร้างเครื่องจักรไอน้ำ ทำให้เกิดการปฏิวัติอุตสาหกรรมก่อนใคร และหลังผ่านเข้าสู่ยุคปฏิวัติอุตสาหกรรมแล้ว บริษัทก่อสร้างอังกฤษ ออกตระเวนรับเหมางานก่อสร้างขนาดใหญ่ทั่วโลก

บริษัทสร้างสะพานเหล็กของฝรั่งเศส ออกประมูลงานต่างประเทศ สู้กับบริษัทก่อสร้างของอังกฤษไปไม่ห่าง บริษัทฝรั่งเศสประมูลได้เป็นผู้ก่อสร้าง Iron Bridge คือสะพานพระราม 6 ในกรุงเทพฯ ในสมัยรัชกาลที่ 7 เป็นสะพานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาแห่งแรก บริษัทอังกฤษประมูลสู้บริษัทฝรั่งเศสไม่ได้ เพราะเสนอราคาแพงกว่า
ต่อมาบริษัท Dorman Long & Co. Ltd ของอังกฤษซึ่งตั้งบริษัทขึ้นเมื่อ ค.ศ. 1875 เข้ามาประมูลได้งานสร้าง Iron Bridge ข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาแห่งที่ 2 ขึ้นในกรุงเทพฯ คือสะพานพระพุทธยอดฟ้า ฯ บริษัท Dorman Long & Co. Ltd ของอังกฤษที่สร้างสะพานพระพุทธยอดฟ้า ฯ ดังมากค่ะ บริษัทนี้แหละ ที่ไปสร้างสะพานเหล็ก Tyne Bridge ที่ Newcastle ในอังกฤษ และนำรูปแบบ Tyne Bridge ไปขยายแบบสร้างเป็น Sydney Harbour Bridge ที่นคร Sydney ในออสเตรเลีย ในเวลาต่อมา ถือว่าเป็นสะพานดังแห่งหนึ่งของโลก และคนไทยไปเที่ยว Sydney ต้องไปถ่ายรูปกับสะพานรูปไม้แขวนเสื้อนี้ น่าเสียดายที่ Dorman Long & Co. Ltd เพิ่งปิดกิจการไปเมื่อ 2 ปีที่แล้วนี่เอง หลังจากที่ดำเนินกิจการได้ 140 ปี
การเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับการใช้ Coke มาช่วยผลิต ให้ได้เหล็กคุณภาพดี จนนำไปสร้างสะพานที่แข็งแกร่งและเหล็กได้แปรรูปไปใช้ประโยชน์ได้สารพัด ไม่ได้เป็นสิ่งที่ได้มาแบบฟลุก ๆ แต่มาจากกระบวนการคิด สังเกตุ การทดลอง พัฒนาเทคโนโลยีอย่างต่อเนื่อง ของช่างเหล็กตระกูล Darby ถึง 3 ชั่วอายุคน ที่อยู่ในพื้นที่ไม่ไกลจากเหมืองถ่านหิน
กรณีนี้ เป็นตัวอย่างอันดีให้กับธุรกิจจากรุ่นสู่รุ่น ที่ส่งผ่านวิทยาการ แล้วพัฒนา ทดลอง ให้เกิดนวัตกรรมขึ้น วิทยาการสร้างสะพานด้วยเหล็ก แพร่หลายไปในยุโรปอย่างรวดเร็ว ยุโรปเข้าสู่เทคโนโลยีเกี่ยวกับเหล็กและผลิตอุปกรณ์สารพัดด้วยเหล็ก ออกสู่ตลาดกันอย่างแพร่หลายตามอังกฤษ การปฏิวัติการใช้เหล็กส่งผลไปถึงการนำเหล็กไปใช้สร้างตึกระฟ้าในอเมริกา Chrysler, Singer Tower, Empire State… บนเกาะ Manhattan ต่างก็ใช้โครงสร้างเหล็กล้วน ๆ เหล็กได้กลายเป็นสิ่งสำคัญและจำเป็นสำหรับมนุษย์ตั้งแต่ เข็มเย็บผ้า รถยนตร์ รถจักร เรือเดินสมุทร ฯลฯ
สำหรับฝรั่งเศส ซึ่งเป็นคู่แข่งของอังกฤษ ไม่ยอมให้อังกฤษล้ำหน้า ไม่ว่าในเรื่องอะไรก็ตาม ในเรื่องของ Iron Bridge นั้น ฝรั่งเศสก็ได้สร้างสะพานเหล็กที่ชื่อ Pont Alexandre III ขึ้นในปารีสเมื่อ ค.ศ. 1900 แม้จะสร้างหลัง Iron Bridge ที่ใกล้เมือง Telford 123 ปี แต่ Pont Alexandre III ก็สร้างขึ้นได้อย่างตราตรึงใจ และเป็นสะพานเหล็กข้ามแม่น้ำ Seine ที่สวยงามสุด ๆ
ทำไมจึงสวยอย่างนี้หนอ ?…. ในงานก่อสร้างเกี่ยวกับเหล็กของอังกฤษกับฝรั่งเศส แม้อังกฤษจะเปิดยุค Steam & Steel ด้วยเทคโนโลยีก่อสร้างด้วยเหล็กให้โลกพากันทึ่งก็จริง แต่เมื่อไปดูงานก่อสร้างด้วยเหล็กในฝรั่งเศสแล้ว งานก่อสร้างด้วยเหล็กของฝรั่งเศสดูน่าทึ่งกว่ามากค่ะ